Rwa kulszowa
Nerw kulszowy jest największym nerwem w całym ludzkim organizmie. Unerwia stopę, podudzie i tylną stronę uda. Dzieli się na nerw piszczelowy i strzałkowy. Zespół rwy kulszowej pojawia się często nagle, bez uchwytnej przyczyny. Dzieje się to najczęściej na skutek ucisku lub podrażnienia nerwu. Objawem charakterystycznym jest silny ból z równie charakterystycznym przebiegiem. Swój początek bierze w okolicy odcinka lędźwiowego (miejsce wychodzenia nerwu kulszowego z kręgosłupa L4-L5/S1), przebiega przez pośladek i promieniuje do dalszej części kończyny dolnej (podudzie, stopa). Oprócz silnego, jednostronnego i przeszywającego bólu, równolegle mogą występować drętwienie, zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej. W fazie ostrej, silnym dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć również zaburzenia snu. Jeżeli objawy utrzymują się przez dłuższy czas, zespół rwy kulszowej wchodzi w fazę przewlekłą. Przymusowe (złe) ustawienie tułowia i kończyny dolnej może wywoływać przykurcze stawowe, a w przeciążonych mięśniach pojawiają się punkty spustowe.
Przyczyną pojawienia się rwy kulszowej jest najczęściej podrażnienie nerwu kulszowego lub jego ucisk. Najczęściej są one następstwem:
- dyskopatii
Powstająca w krążku międzykręgowym przepuklina jądra miażdżystego może ucisnąć wychodzący przez otwór międzykręgowy korzeń nerwowy. Dochodzi do mechanicznego podrażniania nerwu. Oprócz tego w okolicy uciśniętego przez przepuklinę korzenia, dochodzi do lokalnego stanu zapalnego, który powoduje powiększenie średnicy („opuchnięcie”) korzenia nerwu i potęguje dolegliwości.
- guzów i tętniaków w obrębie miednicy
Guzy i tętniaki mogą w mechaniczny sposób uciskać nerw
- ciąży
powiększająca się macica może naciskać na przebiegający nerw kulszowy, także powiększająca się masa ciała oraz zmiany hormonalne mogą wywoływać dolegliwości
- napięcia i przeciążenia mięśni w obrębie pośladka
Najpopularniejszym z mięśni, które mogą podrażniać nerw kulszowy jest mięsień gruszkowaty. Podrażnienie nerwu kulszowego przez ten mięsień zwany jest również zespołem mięśnia gruszkowatego
- nieergonomicznego siedzenia w pracy lub dźwignięcia ciężkiego przedmiotu
Rwę kulszową najczęściej leczy się w sposób zachowawczy. Stosuje się postępowanie fizjoterapeutyczne i farmakologiczne.
W pierwszej – ostrej fazie, pacjentom zaleca się odpoczynek, najlepiej w pozycjach odciążających (leżenie na wznak z ugiętymi i uniesionymi kończynami dolnymi pod kątem 90o, opartymi np. na piłce/taborecie/klocku) oraz zażywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.
W dalszym etapie leczenia (faza podostra) dołączone powinny zostać zabiegi z terapii manualnej, terapii tkanek miękkich i osteopatii oraz z zabiegi z fizykoterapii (np. elektroterapia, laseroterapia).
Gdy dolegliwości bólowe zmniejszą się, pacjent powinien rozpocząć systematyczne ćwiczenia polegające na stabilizacji i stretchingu. Zaleca się także przestrzeganie zasad ergonomii w pracy i życiu codziennym.